Μήνας: Ιανουάριος 2020

Οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί

Α) Ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ δυτικής Ευρώπης – Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι Έλληνες, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι ασχολήθηκαν με το εξωτερικό εμπόριο του οθωμανικού κράτους.

Β) Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή: Συνθήκη μεταξύ Ρωσίας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας, σύμφωνα με την οποία τα καράβια των Ελλήνων περνούσαν ελεύθερα τα Στενά, αρκεί να είχαν υψώσει τη ρωσική σημαία.

Γ) Υποχώρηση του αγγλικού και του γαλλικού εμπορίου στη Μεσόγειο λόγων των ναπολεόντειων πολέμων και των αποκλεισμών.

Επομένως:

-ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου των Ελλήνων με τη Δύση

-εξέλιξη ορισμένων πόλεων (Θεσσαλονίκη, Σμύρνη, Χίος, Ιωάννινα) σε σημαντικά εμπορικά κέντρα

-ενίσχυση των ελληνικών παροικιών της Δύσης: οι Έλληνες από τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ταξίδευαν ή έμεναν στις ελληνικές παροικίες της Ευρώπης για λόγους εμπορικούς και εκπαιδευτικούς

-ορισμένες ομάδες της ελληνικής κοινωνίας άρχισαν να πλουτίζουν και να ανεβαίνουν κοινωνικά

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί – Ομάδες που αποτελούσαν την ελληνική κοινωνία

▪ Ορθόδοξη εκκλησία : ο πατριάρχης ήταν αρχηγός κι υπεύθυνος των χριστιανών ορθοδόξων της αυτοκρατορίας λογοδοτώντας ο ίδιος στις οθωμανικές αρχές – για τον λόγο αυτό του είχαν παραχωρηθεί κάποια προνόμια → η επίσημη εκκλησία ανησυχούσε για τις προοδευτικές ιδέες του Διαφωτισμού και τηρούσε εχθρική στάση απέναντί τους. Πολλοί όμως εκπρόσωποι της εκκλησίας (ως άτομα) ενστερνίστηκαν τις ιδέες του Διαφωτισμού και αναδείχτηκαν σε σπουδαίους δασκάλους του υπόδουλου ελληνισμού.

▪ Φαναριώτες: απόγονοι παλιών βυζαντινών οικογενειών. Ζούσαν στη συνοικία της Κωνσταντινούπολης Φανάρι (απ’ όπου και το όνομά τους). Πολύ πλούσιοι, μορφωμένοι και , κυρίως, γνώστες ξένων (ευρωπαϊκών γλωσσών). → χρήσιμοι στην οθωμανική διοίκηση → κατείχαν υψηλά αξιώματα (μεγάλοι διερμηνείς, ηγεμόνες στια παραδουνάβιες ηγεμονίες)

▪ Προεστοί: διοικητές των ελληνικών κοινοτήτων. Εισέπρατταν τους φόρους και τους απέδιδαν στην οθωμανική διοίκηση. Είχαν κύρος στις τοπικές κοινωνίες, που το αντλούσαν από τις μεγάλες περιουσίες τους (σε γη κυρίως) κι από τη δυνατότητά τους να συνεργάζονται με τους οθωμανούς αξιωματούχους.

▪ Έμποροι και καραβοκύρηδες: ευνοήθηκαν ιδιαίτερα με την ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας. Απέκτησαν χρήματα, πράγμα που τους έδωσε μεγαλύτερο κύρος. Με τα χρήματά τους ενίσχυσαν την παιδεία στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Με τα ταξίδια τους στην Ευρώπη γνώρισαν τις ιδέες του Διαφωτισμού.

▪ Απασχολούμενοι στο εμπόριο και ναύτες: εργάζονταν ως υπάλληλοι κοντά σε εμπόρους και ως πλήρωμα στα καράβια αντίστοιχα. Ανέβηκε το βιοτικό τους επίπεδο με την ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας.

▪ Αγρότες: το μεγαλύτερο μέρος της τουρκοκρατούμενης ελληνικής κοινωνίας (το 80% του πληθυσμού). Καλλιεργούσαν τα δημόσια κτήματα και τα ιδιωτικά (τσιφλίκια) Τούρκων ή Ελλήνων.

▪ Κλέφτες: άνθρωποι που δεν άντεχαν την καταπίεση και κατέφευγαν στα βουνά. Προέρχονταν κυρίως από τους αγροτικούς πληθυσμούς. Για να ζήσουν λήστευαν πλούσιους Έλληνες  ή Τούρκους, γι’ αυτό και οι αγρότες τους είχαν ηρωοποιήσει.

▪ Αρματολοί : ένοπλα σώματα που οργάνωνε η οθωμανική διοίκηση ή οι προεστοί των κοινοτήτων για την τήρηση της τάξης (κυρίως κατά των κλεφτών). Συχνά τα σώματα αυτά επανδρώνονται κι από κλέφτες.

▪ Τα αστικά στρώματα της τουρκοκρατούμενης ελληνικής κοινωνίας  (έμποροι, καραβοκύρηδες, απασχολούμενοι στο εμπόριο και ναύτες) αρχίζουν να ενεργοποιούνται και να παίζουν κάποιο ρόλο στα οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα.

Κινήματα εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας

♦ αρχές 18^ου αιώνα: Οι Έλληνες αρχίζουν να στρέφονται προς την ομόδοξη με αυτούς Ρωσία, μεγάλη δύναμη, εχθρική προς την οθωμανική αυτοκρατορία.

♦ β΄μισό του 18^ου αιώνα: Ορλοφικά – η Ρωσία υποκίνησε επαναστατικό κίνημα στην Πελοπόννησο ως αντιπερισπασμό στον πόλεμο που έκανε με την οθωμανική αυτοκρατορία. Ανεπαρκής προετοιμασία και οργάνωση του κινήματος. Ανεπαρκής ρωσική βοήθεια (μικρός ρωσικός στόλος στο Αιγαίο με επικεφαλής τους αδερφούς Ορλόφ) → το κίνημα καταπνίγηκε.

♦ Ανεπιτυχής προσπάθεια του Λάμπρου Κατσώνη, απεσταλμένου της Ρωσίας, να ξεσηκώσει τα νησιά του Αιγαίου.

♦ τέλη 18^ου – αρχές 19^ου αιώνα: Συγκρούσεις του Αλή πασά των Ιωαννίνων με τους κατοίκους του Σουλίου → νίκη του Αλή πασά → εγκατάλειψη του Σουλίου από τους κατοίκους του

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

■ το πνευματικό κίνημα των Νεοελλήνων με πολλές αναλογίες και κοινά σημεία με τον Διαφωτισμό της Ευρώπης.

■ ξεκίνησε από τις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού γιατί εκεί οι Έλληνες γνώρισαν τις ιδέες του Διαφωτισμού. Με φορείς τους εμπόρους και τους ναυτικούς οι ιδέες του Διαφωτισμού μεταλαμπαδεύτηκαν και στον τουρκοκρατούμενο ελληνικό χώρο.

■ κοινό σημείο με τον Διαφωτισμό: με τη λογική μπορεί ο άνθρωπος να προοδεύει συνεχώς. Χρειάζεται μόρφωση για να καταπολεμηθούν οι προλήψεις.

■ βασική θέση και σύνθημα: η παιδεία θα φέρει την ελευθερία.

■ Τάσεις:

-Προοδευτικοί: ενστερνίζονταν τις περισσότερες από τις προοδευτικές ιδέες των Ευρωπαίων διαφωτιστών, κυρίως των Γάλλων. Θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό που τον συνέδεαν με την ελευθερία και τη δημοκρατία. Αρνούνταν τον στείρο μιμητισμό κι επιθυμούσαν την εποικοδομητική αφομοίωση του αρχαιοελληνικού πνεύματος. Επεδίωκαν παιδεία προσανατολισμένη στις θετικές επιστήμες γιατί πίστευαν ότι έτσι θα αφυπνίζονταν οι Έλληνες. Ήταν υπέρ της λαϊκής γλώσσας.

– Συντηρητικοί: φοβούνταν τις νέες ιδέες του Διαφωτισμού και τις επιστήμες. Ήθελαν παιδεία προσανατολισμένη στην εκκλησιαστική παράδοση. Ήταν υπέρ της αρχαϊζουσας γλώσσας.

■ Κυριότεροι εκπρόσωποι:

▪ Ρήγας Βελεστινλής (1757 – 1798): προοδευτικός, πολυγραφότατος, σημαντικότερο έργο του η Νέα Πολιτική Διοίκηση, επηρεασμένο από τις ιδέες των Ιακωβίνων. Στο έργο αυτό πρότεινε: μια επανάσταση από όλους τους βαλκανικούς λαούς κατά του οθωμανικού ζυγού και τη δημιουργία μιας «ελληνικής δημοκρατίας» που θα περιελάμβανε ολόκληρη τη βαλκανική και θα στηριζόταν στην ισονομία και την ισοπολιτεία. Για τις ιδέες του αυτές συνελήφθη από τους Αυστριακούς και παραδόθηκε στους Τούρκους που τον σκότωσαν.

▪ Ανώνυμος συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας: επηρεασμένος από τις ιδέες του Ρήγα, υποστήριζε όμως ότι οι Έλληνες πρέπει μόνοι τους να αγωνιστούν για την ελευθερία τους.

▪ Αδαμάντιος Κοραής (1748 – 1833): υποστηρικτής των φιλελεύθερων ιδεών της γαλλικής επανάστασης αλλά όχι των ακροτήτων της. Υποστήριζε ότι η ελευθερία χωρίς τη δικαιοσύνη είναι καθαρή δουλεία. Πίστευε στη δύναμη της παιδείας, γι’αυτό επέμενε ότι οι Έλληνες, για να απελευθερωθούν θα πρέπει πρώτα να μορφωθούν. Δεν ήταν ούτε υπέρ της αρχαϊζουσας ούτε υπέρ της λαϊκής γλώσσας. Πρότεινε μια γλώσσα καθαρή από τα ξένα στοιχεία και τις ακραίες λέξεις.

▪ Ιώσηπος Μοισιόδακας & Δημήτριος Καταρτζής: υπερασπίστηκαν τη λαϊκή γλώσσα και τη μελέτησαν.

▪ Κωνσταντίνος Κούμας: δίδαξε θετικές επιστήμες και εισηγήθηκε νέες μεθόδους διδασκαλίας για τις οποίες διώχτηκε από την εκκλησία.

▪ Θεόφιλος Καϊρης: δίδαξε θετικές επιστήμες, ένθερμος υποστηρικτής των ιδεών της γαλλικής επανάστασης.

Ως προς τα συστατικά της, μια πρόταση μπορεί να είναι:

1. Απλή (Υ + Ρ + Α/ Υ + Ρ + Κ)
2. Σύνθετη ( Υ1 + Υ2 +Υ3 +……+Ρ+Α1+Α2+Α3…../Κ1+Κ2+Κ3….)
3. Επαυξημένη (περιέχει πρόσθετους προσδιορισμούς, όπως προθετικά σύνολα, επιρρήματα, επίθετα)
4. Ελλεπτική (από την πρόταση αυτή απουσιάζει κάποιος βασικός όρος, όπως Υποκείμενο ή Αντικείμενο ή Ρήμα ή Κατηγορούμενο)

Ως προς τη σημασία της, μια πρόταση μπορεί να είναι:

1. Αποφαντική, όταν δίνει μια πληροφορία (στο τέλος βάζω τελεία).
2. Ερωτηματική , όταν εκφράζει κάποια ερώτηση (στο τέλος βάζω ερωτηματικό).
3. Προστακτική, όταν εκφράζει μια προσταγή (στο τέλος βάζω τελεία ή θαυμαστικό).
4. Επιφωνηματική, όταν εκφράζει κάποιο συναίσθημα (στο τέλος βάζω θαυμαστικό).

Ως προς την ποιότητα , μια πρόταση μπορεί να είναι:

1. Καταφατική, όταν δεν περιέχει άρνηση.
2. Αρνητική, όταν περιέχει άρνηση.

Άσκηση

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως προς τα συστατικά τους, τη σημασία τους και την ποιότητά τους:

1. Θα έρθω τελικά μαζί σου στον κινηματογράφο!
2. Οι ώρες του παιχνιδιού λιγόστεψαν.
3. Τι ώρα χτυπάει το κουδούνι;
4. Φέρε μου έναν μαρκαδόρο.
5. Δεν άκουσα την τελευταία φράση.
6. Λίγα λεπτά μετά το χτύπημα του κουδουνιού βρισκόμαστε όλοι μέσα στην τάξη.

Λεξιλόγιο

Ουσιαστικά	Επίθετα	Ρήματα
διευθυντής, εκπαιδευτικός, υποδομή, διδασκαλία, εργαστήριο, αμφιθέατρο, αίθουσα, κυλικείο	επιεικής, σχολικός, πρότυπο, δημόσιο, ιδιωτικό, σύγχρονος, παραδοσιακός	φοιτώ, προάγομαι/προβιβάζομαι, απορρίπτομαι, διδάσκω/διδάσκομαι

Σχηματίστε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας επίθετα και ουσιαστικά από τον παραπάνω πίνακα και ,στη συνέχεια, φτιάξτε προτάσεις  (4) με αυτά.

 Αποτελεί αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα πως η σύγχρονη κοινωνία δε χαρακτηρίζεται μόνο από ομοιομορφία αλλά και από ετερομορφία, κομμάτι της οποίας αποτελεί και η διαφορετικότητα. Η διαφορετικότητα με τις πολλές της εκφάνσεις καθιστά το κοινωνικό σύνολο ένα μωσαϊκό ανθρώπων με διαφορετικό χρώμα, διαφορετικές αντιλήψεις και, κάποιες φορές, με διαφορετικό βαθμό δυνατοτήτων. Σε παλαιότερες εποχές οι άνθρωποι με λιγότερες δυνατότητες ή με ανάγκες ειδικές αντιμετωπίζονταν με τρόπο ρατσιστικό που οδηγούσε στον αποκλεισμό των ατόμων αυτών από τη χαρά της ζωής και της δημιουργίας. Στη σύγχρονη εποχή και χάρη στην εξέλιξη της επιστήμης και της έρευνας, τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δε χαρακτηρίζονται πια ως λειτουργικά απροσάρμοστα αλλά αντιμετωπίζονται ως μέλη ισότιμα της κοινωνίας και διεκδικούν δικαίωμα στη ζωή και στη δημιουργία. Το παραπάνω επιτυγχάνεται σε βαθμό ικανοποιητικό μέσα από την ενταξιακή εκπαιδευτική πολιτική, την προσπάθεια , δηλαδή, οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες να εντάσσονται σε σχολεία γενικά και να μετατρέπουν τη διαφορετικότητά τους σε δύναμη (Πολυχρονοπούλου, 2012).

• 

• 

• 

Θέμα της εργασίας μας υπήρξε ο ρατσισμός ή αλλιώς η μη αποδοχή της διαφορετικότητας. Αποδεχόμενοι ότι ο ρατσισμός αποτελεί μια νοσηρή μορφή συμπεριφοράς, προσπαθήσαμε μέσα από συζητήσεις, ανάγνωση κειμένων, παρακολούθηση ταινιών και βιωματικά παιχνίδια, να προσεγγίσουμε τις διαστάσεις της ρατσιστικής συμπεριφοράς και τις συνέπειες για το άτομο και την κοινωνία.

Κάποιες φορές δραματοποιήσαμε μικρές σκηνές ρατσισμού για να μπούμε στο ρόλο του θύτη και του θύματος∙ άλλες φορές αποδώσαμε εικαστικά τα συναισθήματά μας ή την άποψή μας για τον ρατσισμό∙ κάποιες άλλες τραγουδήσαμε στίχους για τη διαφορετικότητα. Προσπαθήσαμε να μπούμε στη θέση του ανθρώπου που γίνεται θύμα ρατσιστικής συμπεριφοράς, διηγηθήκαμε τις εμπειρίες μας, ορίσαμε τις μορφές του ρατσισμού, τις αιτίες που τον προκαλούν και τις λύσεις που προτείνουμε για τον περιορισμό του. Και συμφωνήσαμε πως η δική μας η γενιά πρέπει να είναι σαφώς κατά του ρατσισμού με όποιο πρόσωπο κι αν εμφανίζεται αυτός.
Ρατσισμός
«Ρατσισμός, (ο) κοινωνική πολιτική διακρίσεων, που βασίζεται στο δόγμα της ανωτερότητας μιας φυλήε, εθνικής ή κοινωνικής ομάδας και στην καλλιεργημένη αντίληψη των μελών της ότι οφείλουν να περιφρουρήσουν την αμιγή σύσταση, την καθαρότητα της ομάδας τους , καθώς και τον κυρίαρχο ρόλο τους έναντι των υπολοίπων φυλετικών, εθνικών, κοινωνικών κλπ ομάδων, που θεωρούνται από αυτά κατώτερες»
(πηγή : ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ)

“Τα στοιχεία ενός άρθρου:”.

• Περιεχόμενο
• Δομή
• Αισθητική

Άρθρο